Η ελιά είναι το δένδρο που αναπτύσσεται στα βουνά και τις πεδιάδες της χώρας μας περίπου 60.000 χρόνια τώρα. Φύλλα της αρχαιότερης ελιάς που έχουν βρεθεί σε ανασκαφές της Σαντορίνης και της Νισύρου, χρονολογούνται 55.000 ετών..

Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση η Ελαϊς, κόρη του Ανίου και της Δωρίππης, ήταν προστάτιδα του ελαιόλαδου. Οι αδελφές της ήταν η Οινώ, που προστάτευε την άμπελο και η Σπερμώ, που προστάτευε το σιτάρι. Λάδι, κρασί και σιτάρι, τα τρία πολύτιμα προϊόντα της ελληνικής γης.
Σύμφωνα με την μυθολογία, στον αγώνα μεταξύ της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την προστασία της πόλης των Αθηνών, ο Ποσειδώνας κτύπησε με την τρίαινά του στο μέσον της Ακροπόλεως και δημιούργησε πηγή νερού ενώ η Αθηνά φύτεψε το πρώτο δέντρο ελιάς, στο σηκό του Ερεχθείου. Το δένδρο αυτό θεωρήθηκε ή πρώτη ελληνική ελιά, που ο λαός αγάπησε και προτίμησε από την πηγή του Ποσειδώνα, σαν το πιο χρήσιμο δώρο. Έτσι η Αθηνά έγινε η προστάτιδα θεά των Αθηνών και η πόλη πήρε το όνομά της.
Η πόλη έδειξε την ευγνωμοσύνη της δίδοντας το όνομα της θεάς στην πόλη. Ενδεικτικό της σημασίας της ελιάς για την Αθήνα είναι ότι οι Αθηναίοι στα νομίσματά τους απεικόνιζαν την Αθηνά με στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αμφορέα με λάδι ή ένα κλαδί ελιάς. Με κλάδους ελιάς ήταν στεφανωμένο και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, έργο του Φειδία, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.Στην Ακρόπολη υπήρχε η ιερή ελιά της Αθηνάς, η πρώτη ελιά που η θεά Αθηνά χάρισε στους Έλληνες και στην Ακαδημία οι 12 ιερές ελιές, οι μορίαι, και ο ιερός ελαιώνας από τον οποίο προερχόταν το λάδι που δινόταν ως έπαθλο στους νικητές των Παναθηναίων. Tο 480 π.X. όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Aθήνα, έκαψαν την ιερή ελιά, γεγονός που θεωρήθηκε από τους Aθηναίους κακό σημάδι. H θλίψη μετατράπηκε σε χαρά όταν την επόμενη μέρα ο καμένος κορμός είχε βλαστήσει και πάλι.